R. Luxemburg (1893) Sprawa Robotnicza N° 1 - artykuł 8/10 : Drobne wiadomości z kraju, z Cesarstwa, z zagranicy

Drobne wiadomości

Z Kraju

Z okręgu górniczego dąbrowskiego piszą co następuje : Tutejszy zarząd górniczy zobowiązał wszystkich właścicieli kopalń do urządzenia w swoich kopalniach szpitali dla robotników, Zakłady górnicze posiadające więcej niż 100 robotników, powinny mieć oddzielny lokal ze stałym felczerem i doktorem, który odwiedza szpital codziennie w godzinach oznaczonych. Gdzie robotników jest mniej wizyty lekarza codzienne nie są obowiązkowe, natomiast konieczna jest obecność felczera. Górnicy mogą zakładać szpitale na koszt wspólny. Przepis powyższy zaczyna obowiązywać od 3 lipca roku bieżącego.

***

W Łodzi bardzo często widzieć można emigrantów, którzy powrócili z Brazylii. Niedawno został przyjęty do fabryki Szajblera niejaki Karol Ertman, który, opuściwszy Łódź w 1890 roku, bardzo wiele ucierpiał w drodze i na miejscu i zledwością udało mu się wrócić do kraju. Powinno to być nauką dla nas, że lepiej starać się razem z innymi towarzyszami poprawić swój byt w kraju, niż puszczać się na niepewne losy za morze.

Z Cesarstwa

Odłożenie chłopa rosyjskiego jest tak wielkim w całej Rosji, że jak obliczono średnio na każ. dych 400 gospodarzy przypada ogółem 2,000 rs. długu, na każdą zaś dziesięcinę — 2 rs. I te długi włościanie zaciągają po większej części nie na ulepszenie uprawy roli, tylko wprost na życie albo płacenie podatków. Przytem płacą straszliwe procenta : od 60 do 200 rocznie ! Podatki, które chłop płaci są dwa i trzy razy większe niż jego zarobek na roli. Nie więc dziwnego, że wlazł on po uszy w długi, że traci inwentarz, puszcza wreszcie ziemię i idzie z torbami, Panują też wśród nich straszliwe tyfusy, cholery — wszystko z głodu i osłabienia. A o pomocy lekarskiej ani marzyć. Rezultaty lego wykazują cyfry bodaj z jednej gubernio Penzeńskiej za ostatnie 5 lat.

Na 1000 ludzi było : narodzin śmierci

1888 57 38
1889 56 40
1890 50 40
1891 49 46
1893 18 50

Do takiego wynędznienia doszedł chłop rosyjski po długoletniej gospodarce naszego rządu. Ale nędza ma jedną dobrą stronę — że uczy rozumu, Chłop wreszcie przestanie wierzyć w opiekę « batiuszki cara », który w ten sposób sam sobie kopie grób pod nogami.

Z Zagranicy

Międzynarodowy kongres robotniczy (Trzeci z rzędu) odbędzie się w Szwajcarii, w Zurichu i trwać będzie od 6-go do 12-50 sierpnia. Delegaci partii robotniczych wszystkich krajów będą obradowali nad następującymi kwestiami :

I. Środki ku międzynarodowemu przeprowadzeniu we wszystkich krajach ośmiogodzinnego dnia roboczego.

II. Wspólne decyzje co do święta majowego.

III. Taktyka polityczna demokracji socjalnej.

a) Parlamentaryzm i agitacja wyborcza, b) Prawodawstwo bezpośrednie przez lud,

IV. Stanowisko Socjaldemokracji w razie wojny.

V. Ochrona pracy kobiet.

VI. Narodowe i międzynarodowe zorganizowanie związków fachowych.

VII. Organizacja międzynarodowa demokracji socjalnej.

VIII. Różne sprawy.

O kongresach międzynarodowych w ogóle, jak i o przebiegu tego, podamy w następnych numerach.

***

Krwawe rozruchy robotnicze zaszły w Bernie, w Szwajcarii. Rozgoryczeni i zrozpaczeni wielotygodniowym brakiem roboty murarze szwajcarscy zmówili się i napadli na pracujących przy budowie gmachu publicznego włochów, którzy im przez tańszą pracę robią konkurencję. Robotnicy chcieli włochów tylko odpędzić od roboty, lecz wdała się policja, która w ludowej republice szwajcarskiej jest tak samo pachołkiem kapitalistów jak u nas ; doszło więc do krwawych zajść ; kilku zabitych i mas ranionych. Przeciw biednym robotnikom, którzy już tylko domagali się wypuszczenia aresztowanych towarzyszy, sprowadzono wojsko ze wszystkich stron i rozruchy zduszono, jak u nas w Lodzi w zeszłym roku, Socjaldemokracja szwajcarska wskazuje przy tej okazji na zwierzęcość i bezprawność policji i rządu i broni jak może robotników. Tłómaczy jednak, że \emphona tych rozruchów nie wywołała, bo napadanie na Włochów nie może nie pomódz sprawie.

Niepewność zajęcia, częsty brak roboty, konkurencja między robotnikami są stałem zjawiskiem i rezultatem kapitalistycznego ustroju. Włosi, psujący sprawy szwajcarskich towarzyszy przez tańszą robotę, są lu narzędziami kapitalisty przez swój brak świadomości klasowej i solidarności. Napadanie na nich siłą nie da im tej świadomości. Rozwijać ich, uświadamiać, wciągać do swoich organizacji --- oto co było i jest powinnością szwajcarskich robotników i co może z konkurentów ; wrogów zrobić im towarzyszy i pomocników. Tym bardziej winni to czynić, że konstytucja szwajcarska daje szerokie swobody organizacji i agitacji robotniczej.

***

O życiu robotnika amerykańskiego ciekawe dane podaje nasz były inspektor fabryczny Światłowski, który jest teraz na wystawie w Chicago (czyt. Czykago). Robotnik amerykański zarabia przy 10 godzinnej pracy od półtora do półtrzecia rubla w złocie czyli od 450 — 750 rs. rocznie. Górnicy zarabiają aż do 875 rs. rocznie. Nawet wiejski parobek otrzymuje tam 25 — 35 rs, miesięcznie. Porównajmy płacę naszego przędzarza z Francuskim i amerykańskim otrzymamy następującą różnicę :

Nasz przędzarz pracuje w roku 323 dni, zarabia 140 rs., Francuzki 340 dni — 380 rs., amerykański 343 dni — 650 rs., czyli, że francuski dostaje przeszło dwa i pół raza więcej od polskiego, amerykański zaś prawie pięć razy tyle, pracując mniej niż nasz. Bo leż amerykański robotnik zupełnie inaczej żyje niż robotnik polski i ma wyższe potrzeby. Weźmy np. amerykańską rodzinę robotniczą z dwojgiem dzieci : Obliczono, że wydaje ona rocznie na samo jedzenie prawie 300 rs. Z tego na mięso (solone 1 świeże) 75 rs., na sadło 90 rs., na masło 40 rs. Kawy spożywa 48 funtów, herbaty 6 £., cukru przeszło 2 pudy, a jarzyn, owoców i mleka za 58 rs. rocznie. Nasz robotnik z żoną i czworgiem dzieci wydaje rocznie na mięso 19 rs, Prawda, że w Ameryce wszystko trochę droższe niż u nas, ale to tylko trochę, a robotnik amerykański żyje 5 razy lepiej niż. polski, Na mieszkanie, światło i opał, wydaje prawie 460 rs., tyleż mniej więcej na bieliznę, ubranie i obuwie. Na doktora i lekarstwa około 30 rs., na gazety 10 rs., na różne drobnostki, teatr, ubezpieczenie i t. d, zostaje mu do 70 rs. rocznie.

To zupełnie inne życie niż u nas, Robotnik żyje, jak człowiek przynajmniej i mając takie wymagania, musi odpowiednią płacę dostawać. Jak to zwykle, jedno z drugiem się wiąże. Przy dobrem życiu i odpoczynku jest czas zajmować się polityką i organizować się, a przez walkę polityczną i organizację zdobywa sobie robotnik w Ameryce dogodne prawa i lepsze warunki życia.

W ciągu ostatnich pięcie lat urządzili oni 23.009 strajków, podczas których związki robotnicze, których jest tam masa, wydały na pod trzymanie strajkujących 4 miliony rs. Kapitaliści walczą zawzięcie z tymi związkami, ale robotnicy nie ustępują. Dobijają się też stale skrócenia czasu pracy, zniesienia płacy od sztuki, zniesienia kar uciążliwych i t. d.

***

Angielskie związki fachowe ogłosiły niedawno sprawozdanie kasowe za 1891 rok. Miały one przeszło milion członków, a w kasie przeszło 17 milionów rs. Kasa wydała owego roku

Na strajki przeszło 1,600,000 rs.

Na pomoc lekarską prawie 2 miliony rs.

Na wypadki nieszczęśliwe prawie 180,000 rs.

Na pogrzeby przeszło 670,000 rs.

Jak to widać z tych cyfr, Związki Angielskie są bardzo bogate. Ale ich wadą poczęści jest to, że należą do nich tylko najlepiej płatni robotnicy, arystokracja robotnicza. I ci odsuwają się właśnie od najbiedniejszej klasy robotników mając się za coś lepszego. Przytem myślą, że przez same strajki i walkę wyłącznie z fabrykantami można wszystko zrobić. W ostatnich czasach pod wpływem nowych związków, obejmujących masy prostych i biednych robotników zaczynają związkowcy nabierać rozumu, że powinni trzymać razem z całą klasą robotniczą, bo mają le same interesy, że powinni prowadzić walkę polityczną, domagać się od rządu praw dla robotników, że powinni dobijać się nie Tylko podniesienia płacy, ale i w ogóle zniesienia najmu roboczego, wyzysku i całego kapitalizmu. Jednym słowem związkowcy od kilku lat przechodzą coraz bardziej na stronę demokratów socjalnych.